Avrupa Topluluğu, kendi ülkelerinde yüzme amacı ile kullanılacak göl ve deniz suları için gerekli su kalitelerini belirleyen mikrobiyolojik parametreleri, yol gösterici ve uyulması zorunlu hükümler olarak ortaya koymuştur.
Bu çalışmalar 1987 yılında Avrupa Çevre Eğitim Vakfı (FEEE) tarafından yürütülen Mavi Bayrak Kampanyası adı altında birleştirilmiş önce 11 AT ülkesi daha sonra 22 ülkede başarı ile uygulanmıştır. 2001 yılında ise Avrupa’nın dışında yer alan ülkelerden gelen talepler doğrultusunda kampanyanın kapsamı genişletilmiş olup Avrupa Çevre Eğitim Vakfı’nın adı Çevre Eğitim Vakfı olarak değiştirilmiştir.
Avrupa Çevre Eğitim Vakfı’na 1991 yılında ilk kez Avrupa Topluluğu dışında Finlandiya kabul edildikten sonra, Ülkemizde de Mavi Bayrak Kampanyasına yönelik çalışmalar başlamış ve 1993 yılında Bakanlığımızın önderliğinde Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) kurulmuştur.
Mavi Bayrak Programı ülkemizde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın finansal (Sağlık Bakanlığı’na analizler için) ve teknik desteği, Sağlık Bakanlığı’nın teknik desteği ile Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) tarafından yürütülmektedir. Bu projenin Uluslararası ayağı ise Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı (FEE) dır.
AB Yüzme Suyu Direktiflerinin uygulanması, çöp toplama ve sağlık ekipmanlarıyla uygun ve güvenli bir ortamın sağlandığı plajlar ile ilgili kriterler birkaç kez revize edilmiştir. Mavi Bayrak plaj kriterlerinin bu düzenlemeler sırasında giderek daha da sıkılaştırılmasına rağmen, bu programa katılma isteği artmaktadır.
Plajlar ile ilgili yeni kriterler, yöredeki atıksu arıtma tesisi, kanalizasyon sistemleri gibi belediye hizmetlerini kapsamakla birlikte, sürdürülebilir kalkınma ve özellikle çevre eğitimi üzerinde odaklanmaktadır.
2004 yılında yürürlüğe giren yeni marina kriterlerine çevre eğitimi ve çevre yönetimi odaklı bir anlayış getirilmiş, ayrıca Mavi Bayraklı marinalarda marina güvenliği ön plana çıkarılarak, Çevre Yönetimine geçiş konusunda ilk adımlar atılmıştır.
Dünyada gelişen çevreyi koruma bilincine paralel olarak Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı tarafından plajlar için belirlenen 33 kriter, marinalar için belirlenen 38 kriter bulunmaktadır. Bu kriterlerin bir kısmı zorunlu(z), bir kısmı klavuz (k) kriterlerdir. Bu kriterleri sağlayan plajlara 1 yıl süre ile Mavi Bayrak verilerek ödüllendirilmektedir.
Plaj ve marinalar için belirlenen kriterler birbirlerinden farklı olmasına rağmen, hepsini aşağıdaki 4 ana grupta toplamak mümkündür.
1. Yüzme amacıyla kullanılan suyun niteliği.
2. Çevresel eğitim ve bilgilendirme çalışmalarının yönlendirilmesi.
3. Plaj düzeni ve emniyetinin sağlanması.
4. Çevre Yönetimi
Bu kriterleri sağlayan plaj ve marinalara 1 yıl süreyle Mavi Bayrak verilerek ödüllendirilmektedir. Mavi Bayraklı plaj ve marinalar Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı tarafından internet ortamında yayınlanarak tüm dünyaya duyurulmaktadır.
2023 yılında Uluslararası Çevre Eğitim Vakfı’nca yapılan değerlendirmeler sonucunda ülkemiz 567 plaj ile 3. sırada yer alırken birinci sırada ise İspanya bulunmaktadır.
Ayrıca, ülkemizde 27 marina, 18 turizm teknesi ve 9 bireysel yatın da Mavi Bayrak ile ödüllendirilmesi uygun görülmüştür.
Kıyıların korunması, çevre bilincinin gelişmesinde ve turizm pazarlanmasında Mavi Bayrak Programının önemli bir yeri bulunmaktadır. Esasen bir çevre ödülü olmakla birlikte, uluslararası standart özelliği taşıması ve uygulama alanının kıyılar olması nedeni ile turizm sektörü açısından büyük bir öneme sahiptir.